EMPEDOCLES LATINUS : Citations et traductions latines de fragments empédocléens

Autores

  • Béatrice Bakhouche Université Paul-Valéry Montpellier III

DOI:

https://doi.org/10.47661/afcl.v6i12.1453

Palavras-chave:

Empédocles, Pré-Socráticos, Calcidius, alma, citação, tradução

Resumo

Les témoins latins transmettent une image traditionnelle d'Empédocle et de ses idées, souvent de façon indirecte. Bien peu le citent en effet et seul Calcidius traduit en latin près de vingt vers empédocléens. Il s'agit ici d'étudier ces traductions.

Biografia do Autor

Béatrice Bakhouche, Université Paul-Valéry Montpellier III

Professeur de langue et littérature latines Université Paul-Valéry Montpellier III

Referências

A. Baehrens (1886), Fragmenta poetarum Romanorum, Leipzig, Teubner = W. Morel 1927 [1982], Fragmenta poetarum Latinorum epicorum et lyricorum, Leipzig, Teubner.

B. Bakhouche (2011), Calcidius Commentaire au Timée de Platon, 2 vol., Paris, Vrin.

______. (2013), « Les citations d'Empédocle chez Calcidius », Ítaca : quaderns catalans de cultura clàssica (revue de la Societat Catalana d'Estudis Clàssics) 28-29, p. 45-62.

______. (2014), « Quelques remarques sur les présocratiques à Rome : la figure d'Empédocle de Cicéron à saint Augustin », dans E. Amato, V. Fauvinet-Ranson, B. Pouderon éds. Hommages à Pierre-Louis Malosse et Jean Bouffartigue (Revue des Études Tardo-antiques 4), à paraître sept.-oct. 2014.

J. Bollack (1965), Empédocle, I Introduction à l'ancienne physique, Paris, éditions de Minuit ; réimpression : Paris : Gallimard (collection Tel, 201), 1992.

______. (1969) Empédocle, II Les origines, édition et traduction des fragments et des témoignages, Paris, éditions de Minuit ; réimpression : Paris, Gallimard (collection Tel, 202), 1992.

______. (1969) Empédocle, III Les origines - commentaire 1 et commentaire 2, Paris, éditions de Minuit ; réimpression en un seul volume commentaires 1 et 2 : Paris, Gallimard (collection Tel, 203), 1992.

______. (2003) Empédocle. Les purifications. Un projet de paix universelle, Paris, Le Seuil.

H. Diels (1894), « Pseudonaevianum », Rheinsiches Museum (Miscellen) 49, p. 478.

______. éd. (1894), Poetarum philosophorum fragmenta, fasciculus prior of Poetarum graecorum fragmenta, éd. U. von Wilamowitz-Moellendorff, Berlin, Weidmann https://archive.org/details/poetarumgraecor00moegoog

H. Diels - W. Kranz (1952), Fragmente der Vorsokratiker, 3 vol., Hildesheim-Zürich-New York, Weidmann.

J.-P. Dumont et al. (1988), Les Présocratiques, Paris, Gallimard.

R. Goulet (1994), « Empédocle d'Agrigente », in R. Goulet dir., Dictionnaire des philosophes antiques II, Paris : CNRS éd., p. 71-88.

E. Hiller (1878), Expositio rerum mathematicarum ad legendum Platonem utilium, Leipzig, Teubner.

C. LÉVY - L. Saudelli (2014), Présocratiques latins. Héraclite : de Varron à saint Augustin, Paris, Les Belles Lettres.

J. Mansfeld - D.T. Runia (1997), Aëtiana : the method and intellectual context of a doxographer, 1. The sources, Leyde-New York-Cologne, Brill ;

______. (2009) 2. The Compendium, Leiden-New York-Cologne, Brill

L. Nougaret (1986), Traité de métrique latine classique, Paris, Klincksieck (1956).

J. H. Waszink (1962), Timaeus a Calcidio translatus commentarioque instructus, Leyde (19752).

______. (1975) « Calcidiana », Vigiliae Christianae 29, p. 96-119.

J. Wrobel (1876), Platonis Timaeus interprete Chalcidio cum eiusdem commentario, Leipzig, Minerva (= Francfort, 1963).

Publicado

2012-12-06

Edição

Seção

Artigos