Situando o galego no terreo da investigación lingüística: os traballos de fonética e fonoloxía
DOI:
https://doi.org/10.24206/lh.v3i1.17109Palavras-chave:
fonética, fonoloxía, prosodia, entoación, fonoloxía prosódica, lingua galegaResumo
Neste artigo preséntase unha visión panorámica dos estudos de fonética e fonoloxía galegas. Se aínda nos anos 1960 a fonética galega era practicamente descoñecida, os avances experimentados desde entón pretenden situar os estudos destas especialidades no ámbito da investigación lingüística internacional. Debido ás prioridades que ocuparon a axenda da investigación durante as décadas de 1970 e 1980, relacionadas fundamentalmente coa planificación do corpus e coa estandarización, os traballos sobre fonética galega non empezan a desenvolverse ata os anos 1990, e fano fundamentalmente no seo do Instituto da Lingua Galega. Desde entón levouse a cabo un certo número de traballos de corte experimental, tanto no estudo da fonética segmental coma na suprasegmental (fundamentalmente, a entoación). Non obstante, os recursos limitados que se dedican a esta rama da lingüística galega fai que aínda existan importantes lagoas. No tocante á fonoloxía, dentro de Galicia domina a perspectiva estruturalista, marcada pola obra de Amable Veiga. Mais desde os anos 1990 un importante número de traballos realizados desde a teoría xenerativa e dentro do marco teórico da optimidade, levados a cabo sobre todo en universidades norteamericanas, abordou a interpretación dalgúns dos aspectos máis elusivos da fonoloxía galega, que presentan implicacións teóricas de relevancia. A pesar das limitacións mencionadas, na actualidade están a desenvolverse traballos en liñas e marcos teóricos innovadores, que abren interesantes camiños para o estudo de aspectos aínda pouco tratados, como son a variación entre falantes e entre variedades ou o contacto co español, coa incorporación de perspectivas innovadoras, como o estudo da percepción relacionado coa produción.
Referências
AGUETE, Alba. The role of gesture duration in the initial unstressed vowel shift in Galician. A first approximation. Loquens, v. 2, nº 2, 2015. Doi: http://dx.doi.org/10.3989/loquens.2015.022.
AGUETE, Alba. Factores externos na variación do vocalismo galego. Estudo perceptivo. In REGUEIRA, Xosé Luís; FERNÁNDEZ REI, Elisa (Eds.). Estudos sobre o cambio lingüístico no galego actual. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 2017. p. 63-97.
ALARCOS LLORACH, Emilio. Fonología española. Madrid: Gredos, 1965 [1950].
ALONSO, Dámaso. La fragmentación fonética peninsular. Supl. de Enciclopedia Lingüística Hispánica. Madrid, 1962.
ALONSO, Dámaso; GARCÍA YEBRA, Valentín. El gallego-leonés de Ancares y su interés para la dialectología portuguesa. In: Actas do III Colóquio Internacional de Estudos Luso-brasileiros. Lisboa, 1959, v. 1, p. 309-339. Reed., con modificacións, en ALONSO, Dámaso. Obras completas. Madrid: Gredos, 1972, v. 1, p. 315-357.
ÁLVAREZ BLANCO, Rosario; MONTEAGUDO, Henrique; REGUEIRA, Xosé Luís. Gramática Galega. Xerais: Vigo, 1986.
ÁLVAREZ BLANCO, Rosario; XOVE, Xosé. Gramática da lingua galega. Vigo: Xerais, 2002.
AMENGUAL, Mark; CHAMORRO, Pilar. The Effects of Language Dominance in the Perception and Production of the Galician Mid Vowel Constrasts. Phonetica, 72, p. 207-236, 2015.
BLANCO CARRIL, R. Contribución al estudio fonológico y fonético del gallego hablado en la provincia de Orense. Tese de doutoramento. Universidad Complutense de Madrid, Madrid, 1970.
BLANCO CARRIL, R. Notas de entonación gallega. Revista de Filología Española, 56, p. 95-102, 1973.
CARBALLO CALERO, Ricardo. Gramática elemental del gallego común. Editorial Galaxia: Vigo, 1979 [1966].
CASTRO, Obdulia. Aproximación a la fonología y morfología gallegas. Tese de Doutoramento. Georgetown University, Washington D. C., 1989.
CASTRO, Obdulia. Aproximación a la fonología y morfología gallegas. New Orleans: University Press of the South, 1998.
CHOMSKY, Noam; HALLE, Morris. The sound pattern of English. New York: Harpen & Row, 1968.
COLINA, Sonia. Epenthesis and deletion in Galician: an optimality-theoretic approach. In: MARTÍNEZ-GIL, Fernando; MORALES-FRONT, Alfonso (Eds.). Issues in the phonology and morphology of the major Iberian languages. Washington D.C.: Georgetown Unviersity Press, 1997, p. 235-267.
COLINA, Sonia. Intervocalic velar nasals in Galician. In: AUGER, Julie; CLEMENTS, J. Clancy; VANCE, Barbara (Eds.). Contemporary approaches to Romance Linguistics. Selected papers from the 33rd Linguistic Symposium on Romance Languages. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins, 2004, p. 103-120.
COLINA, Sonia. Galician geada: in defense of underspecification in Optimality Theory. Lingua, 133, p. 84-100, 2013.
COLINA, Sonia; DÍAZ-CAMPOS, Manuel. Intervocalic velar nasals in Galician: phonetic evidence for multiple syllabic affiliation. In: FROTA, Sónia; VIGÁRIO, Marina; FREITAS, Maria João (Eds.). Prosodies. With special reference to Iberian languages. Berlin / New York: Mouton de Gruyter, 2005, p. 269-285.
COLINA, Sonia; DÍAZ-CAMPOS, Manuel. The phonetics and phonology of intervocalic velar nasals in Galician. Lingua, 116, p. 1245-1273, 2006.
COLINA, Sonia; SIMONET, Miquel. Galician coda restrictions and plural clusters. Linguistics, v. 52, nº 6, p. 1433-1460, 2014.
COSTAS GONZÁLEZ, Henrique. Aproximación sincrónica e diacrónica ó estudio das sibilantes galegas. Tese de doutoramento. Facultade de Filoloxía, Universidade de Santiago de Compostela (USC), Santiago de Compostela, 1995.
DUBERT GARCÍA, Francisco. Reflexións sobre o silabeo de unha, algunha, ningunha. Verba, 25, p. 143-163, 1998.
DUBERT GARCÍA, Francisco. A alomorfía do artigo definido galego á luz da fonoloxía prosódica. In: REGUEIRA, X. L.; VEIGA, A. (Eds.). Da gramática ó diccionario. Estudios de lingüística galega. Santiago de Compostela: USC, 2001, p. 91-105.
DUBERT GARCÍA, Francisco. El yeísmo y el fortalecimiento de /j/ en Galicia. En GONZÁLEZ, Rosario; MOLINA MARTOS, Isabel (Eds.). Variación yeísta en el mundo hispánico. Frankfurt am Main: Vervuert /Madrid: Iberoamericana, 2013, p. 39-57.
DUBERT GARCÍA, Francisco. Syntax and word-specific phonetics: the origins of the allomorphs of the Galician definite article. Loquens, v. 1, nº 2, 2014. Doi: http://dx.doi.org/10.3989/loquens.2014.013.
DUBERT GARCÍA, Francisco. Variación e cambio na morfoloxía do artigo definido galego. In: Mariño Paz, Ramón; Varela Barreiro, Xavier (Eds.). Lingüística histórica e edición de textos medievais. Anexo 73 de Verba. Santiago de Compostela: USC, 2015, p. 127-146.
DUBERT GARCÍA, Francisco; GALVES, Charlotte. Galician and Portuguese. In: LEDGEWAY, Adam; MAIDEN, Martin (Eds.). The Oxford Guide to the Romance Languages. Oxford: Oxford University Press, 2016, p. 411-446.
ESCOURIDO, Ana Belén. Contribución ó estudio acústico das vibrantes. Cadernos de Lingua, 24, p. 111-125, 2002.
FERNÁNDEZ REI, Elisa. Aproximación á entoación dos enunciados interrogativos en galego. Estudio Acústico. Tese de mestrado. Facultade de Filoloxía, USC, Santiago de Compostela, 1995.
FERNÁNDEZ REI, Elisa. Tecnologías del habla y síntesis de voz en gallego. In: GÓMEZ GUINOVART, Javier et alii (eds): Panorama de la investigación en lingüística informática, Revista Española de Lingüística Aplicada, 1999, p. 103-116.
FERNÁNDEZ REI, Elisa. Aproximación ó estudio da isocronía en galego. In: LORENZO, Ramón (Ed.). Homenaxe ó Prof. Fernando R. Tato Plaza. Santiago de Compostela: USC, 2002a, p. 115-128.
FERNÁNDEZ REI, Elisa. Regras fonolóxicas posléxicas e regras precompiladas de alomorfia sintagmática: domínios prosódicos en galego. Tese de doutoramento. Facultade de Filoloxía, USC, Santiago de Compostela, 2002b.
FERNÁNDEZ REI, Elisa. O estándar prosódico. In: ÁLVAREZ, Rosario; MONTEAGUDO, Henrique (Eds.). Norma lingüística e variación. Unha perspectiva desde o idioma galego. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega / Consello da Cultura Galega, 2004, p. 97-125.
FERNÁNDEZ REI, Elisa. A dirección de clitización fonolóxica no galego actual. In: BOULLÓN, Ana Isabel; COUCEIRO, Xosé Luís; FERNÁNDEZ REI, Francisco (Eds.). As tebras alumeadas. Estudos filolóxicos ofrecidos ao profesor Ramón Lorenzo. Santiago de Compostela: USC, 2005, p. 335-345.
FERNÁNDEZ REI, Elisa. Algúns aspectos da prosodia nos medios de comunicación. In: BREA, Mercedes; FERNÁNDEZ REI, Francisco; REGUEIRA, Xosé L. (Eds.). Cada palabra pesaba, cada palabra medía. Homenaxe a Antón Santamarina. Santiago de Compostela: USC, 2008, p. 247-255.
FERNÁNDEZ REI, Elisa. La declinación en las interrogativas totales del gallego: estudio perceptivo. Revista Internacional de Lingüística Iberoamericana, v. IX, nº 1 (17), p. 121-132, 2011.
FERNÁNDEZ REI, Elisa. A clitización fonolóxica en galego e en portugués brasileiro. In: LAGARES, Xoán; MONTEAGUDO, Henrique (Eds.). Galego e Português Brasileiro: história, variação e mudança. Niterói-RJ: EDUFF, 2012, p. 105-127.
FERNÁNDEZ REI, Elisa. Dialectal, historical and sociolinguistic aspects of Galician intonation. Dialectologia. Special issue VI, p. 147-169, 2016.
FERNÁNDEZ REI, Elisa; ENGROBA, Noelia. Estudio perceptivo de la entonación de las interrogativas totales del gallego central. In: CONGOSTO, Yolanda; MONTERO, Mª Luisa; SALVADOR, Antonio (Eds.). Fonética experimental, Educación Superior e Investigación. Madrid: Arco Libros, 2014, 227-244.
FERNÁNDEZ REI, Elisa; ESCOURIDO, Ana Belén. La entonación de las interrogativas totales a lo largo de la costa gallega. In: TURCULET, Adrian (Ed.). La variation diatopique de l’intonation dans le domaine roumain et roman. Iasi: Editura Universitatii Alexandru Ioan Cuza, 2008, p. 151-166.
FERNÁNDEZ REI, Elisa; MOUTINHO, Lurdes de Castro. A fronteira prosódica do Minho: ¿tamén fronteira prosódica? In: MOURÓN, Cristina; MORALEJO, Teresa I. (Eds). Studies in Contrastive Linguistics. Proceedings of the 4th International Contrastive Linguistics Conference, Santiago de Compostela: USC, 2006, p. 265-276.
FERNÁNDEZ REI, Elisa; MOUTINHO, Lurdes de Castro. Estudo xeolingüístico da entoación galego-portuguesa. In: FERNÁNDEZ PLANAS, A. Ma. (Ed.). 53 reflexiones sobre aspectos de la fonética y otros temas de lingüística, Barcelona, 2016, p. 201-208.
FERNÁNDEZ REI, Elisa; MOUTINHO, Lurdes de Castro; COIMBRA, Rosa Lídia. As entoacións galega e portuguesa: a fronteira á luz da dialectometría e da percepción. In: SOUSA, Xulio; NEGRO ROMERO, Marta; ÁLVAREZ, Rosario (Eds.). Lingua e identidade na fronteira galego-portuguesa. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 2014, p. 115-141.
FERNÁNDEZ REI, Elisa; MOUTINHO, Lurdes de Castro; COIMBRA, Rosa Lídia. Contribution to the diachronic study of Galician and Portuguese prosodies. Dialectologia et Geolinguistica, v. 24 nº 1, p. 42‒61, 2016.
FERNÁNDEZ REI, Francisco. Dialectoloxía da lingua galega. Vigo: Xerais, 1990.
FERNÁNDEZ SALGADO, Xavier; RODRÍGUEZ BANGA, Eduardo. Segmental duration modelling in a Text-To-Speech System for the Galician Language. In: Proceedings of Eurospeech 99. Budapest, 1999, p. 1638-1645.
FERNÁNDEZ SALGADO, Xavier; RODRÍGUEZ BANGA, Eduardo. A hierarchical intonation model for synthesising F0 contours in Galician language. In: Proceedings of International Conference on Spoken Language Processing 2000 (ICSLP 2000). Beijing, China, 2000a.
FERNÁNDEZ SALGADO, Xavier; RODRÍGUEZ BANGA, Eduardo. Proposición de un marco adecuado para el estúdio de contornos de F0 para síntesis de voz. In: XVI Congreso de la Sociedad Española para el Procesamiento del Lenguaje Natural. Vigo, 2000b, p. 175-182.
FORMOSO, Valentina. Análise acústica das sibilantes de dúas parroquias no Concello de Outes. Cadernos da Lingua, 23, p. 53-67, 2001.
FREIXEIRO MATO, Xosé Ramón. Gramática da lingua galega I. Fonética e fonoloxía. Vigo: A Nosa Terra, 1998.
GARCÍA MATEO, Carmen; ARZA RODRÍGUEZ, Montserrat. The Galician language in the digital age / O idioma galego na era dixital. META-NET White Paper Series. Springer, s.d. http://www.meta-net.eu/whitepapers/volumes/galician.
GONZÁLEZ GONZÁLEZ, M. Subsistemas de sibilantes no galego actual. In: D. KREMER (Ed.). Actes du XVIIIème Congrès International de Linguistique et de Philologie Romanes. Tübingen: Niemeyer, 1991a, tomo III, p. 531-548.
GONZÁLEZ GONZÁLEZ, M. Metodología de los atlas lingüísticos. In: Nazioarteko Dialectologia Biltzarra. Agiriak / Actas del Congreso Internacional de Dialectología. Iker 7, 1991b, p. 151-177.
GONZÁLEZ GONZÁLEZ, M.; GONZÁLEZ GONZÁLEZ, M. Algunhas consideracións ó redor do [N] en galego. In: FERNÁNDEZ SALGADO. B. (Ed.). Proceedings of the 4th International Conference on Galician Studies. Oxford: Centre for Galician Studies, 1997. v. 1, p. 291-308.
GONZÁLEZ GONZÁLEZ, Manuel; REGUEIRA, Xosé Luís. Estudio acústico das vocais tónicas galegas en posición fonética normal. In: LORENZO, R. (Ed.). Actas do XIX CILFR (Congreso Internacional de Lingüística e Filoloxía Románica). A Coruña: Fundación Barrié de la Maza, 1994. vol. 6, p. 141-179.
GONZÁLEZ GONZÁLEZ, Manuel; REGUEIRA, Xosé Luís. Galicia en los inicios de los estudios de fonética acústica dentro del estado español. In: FERNÁNDEZ PLANAS, A. Ma. (Ed.). 53 reflexiones sobre aspectos de la fonética y otros temas de lingüística. Barcelona, 2016, p. 373-382.
GONZÁLEZ GONZÁLEZ, Manuel; VALLEJO, María; JUNCAL, Luís A.; FOLGAR, Esteban. El subsistema ‘arcaico’ de las fricativas dentoalveolares del gallego, una reliquia en vías de extinción. In: Díaz, J. (Ed.). Actas del II Congreso de Fonética Experimental. Sevilla: Universidad de Sevilla, 2002, p. 215-219.
HARRIS, James W. Syllable structure and stress in Spanish. Cambridge, Ma.: MIT Press, 1983.
HUALDE, José Ignacio; MARTÍNEZ-GIL, Fernando. Un análisis autosegmental de ciertas alternancias vocálicas en el gallego moderno. In: Actas do XIX Congreso Internacional de Lingüística e Filoloxía Románicas. Sección VI. Galego. A Coruña: Fundación Barrié de la Maza, 1994, p. 181-195.
ILG = Instituto da Lingua Galega. Atlas Lingüístico Galego. Vol. 3: Fonética. A Coruña: Barrié de la Maza, 1999.
JAKOBSON, Roman; FANT, C. Gunnar M.; HALLE, Morris. Preliminaries to speech analysis: The distinctive features and their correlates. Technical Report 13. Massachusetts: Acoustics Laboratory, MIT, 1952.
KABATEK, Johannes. Die Sprecher als Linguisten. Interferenz- und Sprachwandelphänomene dargestellt am Galicischen der Gegenwart. Tübingen: Niemeyer, 1996. Trad. galega: Os falantes como lingüistas. Tradición, innovación e interferencias no galego actual. Vigo: Xerais, 2000.
KIKUCHI, S. On Galician definite article allomorphy, On’in Kenkuy [Phonological studies], 9, p. 41-48, 2006.
LABRAÑA, S. Estudio acústico das consoantes fricativas do galego. Tese de doutoramento. Universitat de Barcelona, Barcelona, 2005.
LABRAÑA, Sabela. Las consonantes fricativas de la lengua gallega. Estudios de Fonética Experimental, XVIII, p. 193-213, 2009.
LABRAÑA, Sabela. Parámetros acústicos dos sons fricativos da lingua galega. Estudios de Fonética Experimental, XXIII, p. 203-243, 2014.
LABRAÑA, Sabela; van OOSTERZEE, Carlos. An acoustic approach to the Galician gheada. In: SOLÉ, M. J.; RECASENS, D.; ROMERO, J. (Eds.). Proceedings of the 15th ICPhS, Barcelona. 2003, v. 1, p. 945-948. https://www.internationalphoneticassociation.org/icphs-proceedings/ICPhS2003/papers/p15_0945.pdf.
MAIRANO, Paolo (coord.). Intonations romanes. Géolinguistique, hors-série 4, 2011.
MARTÍNEZ CALVO, Adela; FERNÁNDEZ REI, Elisa. Unha ferramenta informática para a análise dialectométrica da prosodia. Estudios de Fonética Experimental, XXIV, p. 289-303, 2015.
MARTÍNEZ-GIL, Fernando. Word-final epenthesis in Galician. In: MARTÍNEZ GIL, Fernando; MORALES-FRONT, Alfonso (Eds.). Issues in the phonology and morphology of the major Iberian languages. Washington, DC: Georgetown University Press, 1997, p. 270–340.
MARTÍNEZ-GIL, Fernando. Galician geada. In: AUGER, Julie; CLEMENTS, J. Clancy; VANCE, Barbara (Eds.). Contemporary approaches to Romance linguistics. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins, 2004, p. 299-320.
MARTÍNEZ-GIL, Fernando. Galician mid-vowel reduction: an stratal OT account. In: GIBSON, Mark; GIL, Juana (Eds.). Romance phonetics and phonology. Oxford: Oxford University Press, no prelo.
MARTÍNEZ MAYO, C. Estudio acústico dos ditongos galegos. Tese de mestrado. Facultade de Filoloxía, USC, Santiago de Compostela, 1996.
MARTÍNEZ MAYO, C. Análise acústica descritiva da pronunciación masculina e feminina dos ditongos galegos tónicos. Cadernos de Lingua, 16, p. 35-70, 1997.
MARTÍNEZ MAYO, C. Descrición acústica de tres fricativas galegas [s̺] [θ] [ʃ]. Cadernos da Lingua, 22, p. 81-99, 2000.
MARTÍNEZ CELDRÁN, Eugenio; FERNÁNDEZ PLANAS, Ana Ma.; DORTA LUÍS, Josefa; FERNÁNDEZ REI, Elisa. La intercomprensió d’interrogatives absolutes amb tonemes descendents del català, de l’espanyol de canàries i del gallec. Estudis Romànics, 28, p. 7-28, 2006.
MARTÍNEZ CELDRÁN, Eugenio; REGUEIRA, Xosé Luís. Spirant approximants in Galician. Journal of the International Phonetic Association, v. 38, nº 1, p. 51-68, 2008.
MOLINOS, R. As vocais átonas finais en galego: estudio acústico. Cadernos de Lingua, 24, p. 55-91, 2002.
MOUTINHO, Lurdes de Castro; FERNÁNDEZ REI, Elisa. Do sur da Galiza ao norte de Portugal: unha viaxe a través da frecuencia fundamental. Fórum Lingüístico, v. 5, nº 1, p. 63-75, 2008.
MOUTINHO, Lurdes de Castro; COIMBRA, Rosa Lídia; FERNÁNDEZ REI, Elisa. Novos contributos para o estudo da fronteira prosódica entre o galego e o português europeu. Cadernos de Letras da UFF, 39, p. 67-78, 2009.
MUÑIZ, Carmen; FERNÁNDEZ REI, Elisa; ESCOURIDO, Ana Belén; GONZÁLEZ, Ruth; DÍAZ, Liliana; ALVARELLOS, Mercedes. La entonación de dos zonas limítrofes de Galicia y Asturias. Language Design, Special Issue 2, p. 259-266, 2008.
NESPOR, Marina; VOGEL, Irene. Prosodic Phonology. Dordrecht: Foris Publications, 1986.
PENSADO, J. L. Interferencias estructurales castellano-gallegas: el problema de la geada y sus causas. RFE, 53, p. 27-44, 1970.
PENSADO, J. L. De nuevo sobre la ‘gueada’ y la ‘geada’ gallegas. In: PENSADO, J. L.; PENSADO RUIZ, C. Gueada y geada gallegas. Anexo 21 de Verba. Santiago de Compostela: USC, 1983, p. 7-92.
PENSADO RUIZ, C. La gheada, ¿un cambio natural? In: PENSADO, J. L.; PENSADO RUIZ, C. Gueada y geada gallegas. Anexo 21 de Verba. Santiago de Compostela: USC, 1983, p. 93-121.
PORTO DAPENA, José Álvaro. El gallego hablado en la comarca ferrolana. Tese de doutoramento. Universidad Complutense de Madrid, 1972.
PORTO DAPENA, J. Álvaro. Fonología de N velar gallega. Revista de Dialectología y Tradiciones Populares, 32, p. 467-477, 1976.
PORTO DAPENA, J. Álvaro. El gallego hablado en la comarca ferrolana. Anexo 9 de Verba, Santiago de Compostela: USC, 1977.
PRIETO, Domingo. Un sistema fonolóxico trinario do galego e unha teoría da entoación, Grial, 38, p. 431-437, 1972.
PRIETO, Domingo. Algunhas hipótesis sobre a geada. Verba, 7, p. 223-241, 1980.
PRIETO, Domingos. Sobre a intonação do galego. O Ensino, 18/22, p. 199-206, 1986.
RECALDE, Montserrat. The Castillianist theory of the origin of the gheada revisited. Estudios de Sociolingüística 3, 2 / 4, 1, p. 43-74, 2002 / 2003.
REGUEIRA, Xosé Luís. Modelos fonéticos e autenticidade lingüística. Cadernos de lingua, 10, p. 37-60, 1994.
REGUEIRA, Xosé Luís. Galician. Journal of the International Phonetic Association, v. 26, nº 02, p. 119-122, 1996. Reprod. Handbook of the International Phonetic Association: a guide to the use of the International Phonetic Association. Cambridge: CUP, 1999, p. 82-85.
REGUEIRA, Xosé Luís. Elementos para a definición dun modelo fonético estándar da lingua galega. In: FERNÁNDEZ SALGADO, Benigno (Ed.). Actas do IV Congreso Internacional de Estudios Galegos. Oxford: Centre for Galician Studies, 1997, p. 179-194.
REGUEIRA, Xosé Luís. A sílaba en galego: lingua, estándar e ideoloxía. In: LORENZO, R. (Ed.). Homenaxe a Fernando R. Tato Plaza. Santiago de Compostela: USC, 2002a, p. 235-254.
REGUEIRA, Xosé Luís. Acerca de la estructura prosódica del texto: final de enunciado en gallego. In: DÍAZ, Jesús (Ed.). Actas del II Congreso de Fonética Experimental. Sevilla: Universidad de Sevilla, 2002b, p. 301-306.
REGUEIRA, Xosé Luís. Estándar oral. In: ÁLVAREZ, Rosario; MONTEAGUDO, Henrique (Eds.). Norma lingüística e variación. Unha perspectiva desde o idioma galego. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega / Consello da Cultura Galega, 2004, p. 69-95.
REGUEIRA, Xosé Luís. Vocais finais en galego e en portugués: un estudio acústico. In: GONZÁLEZ, H.; LAMA, M. X. (Ed.). Actas do VII Congreso Internacional de Estudos Galegos. Sada: Ediciós do Castro / AIEG / Filoloxía Galega (Universitat de Barcelona), 2007a, p. 859-875.
REGUEIRA, Xosé Luís. Galician language studies: between ideology and linguistics. Galician Review, 5/6, 2007b, p. 1-24.
REGUEIRA, Xosé Luís. Os estudos de dialectoloxía galega desde 1967 á actualidade. In: CORRAL, E.; FONTOIRA, L.; MOSCOSO, E. (Eds.). A mi dizen quantos amigos ei. Homenaxe ao profesor Xosé Luís Couceiro. Santiago de Compostela: USC, 2008a, p. 573-584.
REGUEIRA, Xosé Luís. Cambios fonolóxicos no galego actual. In: BREA, M.; FERNÁNDEZ REI, F.; REGUEIRA, X. L. (Eds.). Cada palabra pesaba, cada palabra medía. Homenaxe a Antón Santamarina. Santiago de Compostela: USC, 2008b, p. 275-286.
REGUEIRA, X. L. Cambios fonéticos e fonolóxicos no galego contemporáneo. Estudos de lingüística galega, 1, p. 147-167, 2009.
REGUEIRA, X. L. Nasalización en gallego y en portugués. Estudios de Fonética Experimental, XIX, p. 71-110, 2010a.
REGUEIRA, Xosé Luís. Dicionario de pronuncia da lingua galega. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega, 2010b. http://ilg.usc.es/pronuncia.
REGUEIRA, Xosé Luís; FERNÁNDEZ REI, Elisa. Phonetics and phonology. In: GONZÁLEZ SEOANE, E.; SOUSA, X. (Eds.). Manual of Galician linguistics. Berlin / New York: de Gruyter, previsto para 2018.
REGUEIRA, Xosé Luís; GINZO, María José. A cross-linguistic study of voiceless fricative sibilants in Galician and European Portuguese. In: GIBSON, M.; GIL, J. (Eds.). Romance Phonetics and Phonology. Oxford: OUP, no prelo.
REGUEIRA, Xosé Luís; MARTÍNEZ CELDRÁN, Eugenio. Os alófonos de /b, d, g/ en galego. Verba, 34, p. 81-97, 2008.
RODRÍGUEZ ÁLVAREZ, X. A. Descrición acústica das sibilantes no concello de Cangas do Morrazo. Cadernos de Lingua, 24, p. 93-110, 2002.
RODRÍGUEZ LORENZO, David. The diatopic development of aspects of twentieth-century Galician. A contrastive analysis of linguistic geography data. Dialectologia. Special Issue III, p. 143-156, 2012.
ROMANO, A.; LAI, J. P.; ROULLET, S. La méthodologie AMPER, Géolinguistique, hors série 3, p. 1-5, 2005.
SANTAMARINA, Antón. El habla del valle del Suarna. Tese de doutoramento. Facultade de Filoloxía, USC, Santiago de Compostela, 1973.
SANTAMARINA, Antón. El verbo gallego. Anexo 4 de Verba. Santiago: USC, 1974.
SANTAMARINA, Antón. Novas consideracións ó redor das orixes da gheada. Verba, 7, p. 243-249, 1980.
SCHROTEN, Jan. Interpretación de la geada gallega. Verba, 7, p. 209-222, 1980.
SOBRINO, María dos Anxos. A entoación do galego do Baixo Miño. Aproximación descritiva. Tese de mestrado. Facultade de Filoloxía, USC, Santiago de Compostela, 1997.
SOBRINO, María dos Anxos. A entoación do galego do Baixo Miño. Aproximación descritiva. Cadernos de Lingua, 20, p. 97-125, 1999.
SUÁREZ QUINTAS, Soraya. O galego non é o ghallegho que falamos nós: a percepción e as actitudes como condicionantes do cambio lingüístico. In: REGUEIRA, Xosé Luís e FERNÁNDEZ REI, Elisa (Eds.). Estudos sobre o cambio lingüístico no galego actual. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 2017, p. 187-213.
TABOADA, Manuel. El habla del Valle de Verín. Anexo 15 de Verba. Santiago de Compostela: USC, 1979.
TOMÉ LOURIDO, Gisela; EVANS, Bronwen. Switching language dominance for ideological reasons: a study of Galician new speakers’ speech production and perception. In: Proceedings of the 18th International Congress of Phonetic Sciences (ICPhS). Glasgow: University of Glasgow, 2014. https://www.internationalphoneticassociation.org/icphs-proceedings/ICPhS2015/Papers/ICPHS0459.pdf.
TRUBETZKOY, N. S. Grundzüge der Phonologie. Travaux du Cercle Linguistique de Prague, 7, 1939. Prague. Trad. francesa de J. Cantineau: Principes de phonologie. Paris: Klincksieck, 1949.
VÁZQUEZ CUESTA, Pilar. A propósito de la Gramática Gallega de Carballo Calero, Grial,16, p. 192-196, 1967.
VEIGA, Alexandre. El componente fónico de la lengua. Estudios fonológicos. Lugo: Axac, 2009.
VEIGA, Amable. Fonología gallega. Grial 10, p. 390-403, 1965; 18, p. 405-421, 1967; 21, p. 282-287, 1968; 24, p. 225-230, 1969; 28, p. 173-182, 1970; 32, p. 155-162, 1971; 37, p. 281-291, 1972; 44, p. 157-171, 1974.
VEIGA, Amable. Fonología gallega. Valencia: Bello, 1976.
VEIGA, Amable. Dominancia y redundancia en fonología. Verba,11, p. 39-63, 1984.
VIDAL, T. Proposta descritiva das consoantes fricativas alveolodentais dos dialectos galegos. Cadernos da Lingua, 7, p. 5-26, 1993.
VIDAL, T. Estructuras fonéticas de tres dialectos de Vigo. Verba, 24, p. 313-332, 1997.
Downloads
Publicado
Edição
Seção
Licença
Os autores que publicam nesta revista concordam com o seguinte:
a. Os autores detêm os direitos autorais dos artigos publicados; os autores são os únicos responsáveis pelo conteúdo dos trabalhos publicados; o trabalho publicado está licenciado sob uma Licença Creative Commons Atribuição-NãoComercial 4.0 Internacional, que permite o compartilhamento da publicação desde que haja o reconhecimento de autoria e da publicação pela Revista LaborHistórico.
b. Em caso de uma segunda publicação, é obrigatório reconhecer a primeira publicação da Revista LaborHistórico.
c. Os autores podem publicar e distribuir seus trabalhos (por exemplo, em repositórios institucionais, sites e perfis pessoais) a qualquer momento, após o processo editorial da Revista LaborHistórico.
