Toponimia menor e conservadorismo lingüístico: algúns exemplos contemporáneos da cidade da Coruña

Autores

  • Xosé Manuel Sánchez Rei Universidade da Coruña

DOI:

https://doi.org/10.24206/lh.v4i2.23558

Palavras-chave:

Lingua galega, Toponimia menor, Conservadorismo lingüístico

Resumo

Este traballo ocúpase dalgúns topónimos menores localizados na Coruña cuxas características lingüisticas nos informan sobre aspectos evolutivos e históricos doutras épocas. Moitos deles acabaron perdéndose, mais outros, no entanto, continúan hoxe a ser habituais na comarca.

Biografia do Autor

Xosé Manuel Sánchez Rei, Universidade da Coruña

Licenciouse en Filoloxía Galego-Portuguesa na Universidade de Santiago de Compostela en 1997 e doutorouse na Universidade da Coruña en 2001, onde actualmente exerce a docencia como Profesor Titular na Área de Filoloxía Galega e Portuguesa. É secretario da Revista Galega de Filoloxía e membro do seu Consello de Redacción desde o seu aparecemento no ano 2000.

Referências

ALGa II = GARCÍA, Constantino; SANTAMARINA, Antón (Dirs.). Atlas Lingüístico Galego. II. Morfoloxía non verbal. A Coruña: Fundación Barrié de la Maza, 1995.

ALGa III = GARCÍA, Constantino; SANTAMARINA, Antón (Dirs.). Atlas Lingüístico Galego. III. Fonética. A Coruña: Fundación Barrié de la Maza, 1999.

ALONSO OTERO, María Leonor; GIADÁS ÁLVAREZ, Luís Antonio. Itinerario bergantiñán do Padre Sarmiento. A Coruña: Deputación Provincial, 1998.

ARES VÁZQUEZ, Nicandro. Estudos de toponimia galega. A Coruña: Real Academia Galega, 2013.

CABEZA QUILES, Fernando. Os nomes de lugar. Topónimos de Galicia: a súa orixe e o seu significado. Vigo: Xerais, 1992.

______. Os nomes da terra. Topónimos galegos. Noia: Toxosoutos, 2000.

CARRÉ ALVARELLOS, Leandro. Gramática gallega. A Coruña: Editorial Moret, 1967.

FEIJOO ARES, Vicente. A toponimia nas montañas do sueste ourensán. In: Actas do I Congreso Internacional de Onomástica Galega “Frei Martín Sarmiento”. Santiago de Compostela: Asociación Galega de Onomástica & Instituto da Lingua Galega, 2007, p. 767-780.

FERNÁNDEZ REI, Francisco. Dialectoloxía da lingua galega. Vigo: Xerais, 1991.

FERREIRO, Manuel. Gramática histórica galega. II. Lexicoloxía. Santiago de Compostela: Laiovento, 1997.

FREIXEIRO MATO, Xosé Ramón. Gramática da lingua galega. I. Fonética e fonoloxía. Vigo: A Nosa Terra, 20062.

______. Sobre historiografía gramatical e codificación lingüística (1955-1971). O Epítome de gramática galega e outros textos. Monografía 12 da Revista Galega de Filoloxía. A Coruña: Universidade / Grupo ILLA, 2017.

______; SÁNCHEZ REI, Xosé Manuel; SANMARTÍN REI, Goretti. A lingua literaria galega no século XIX. A Coruña: Universidade, 2005.

GONZÁLEZ GARCÉS, Miguel. Historia de la ciudad de La Coruña. Edad Media. A Coruña: Fundación Caixa Galicia, 2008.

LEMA SUÁREZ, Xosé María. Interferencias lingüísticas do galego no castelán de Galicia nos séculos escuros. Algunhas calas nunha comarca rural: a terra de Soneira. Cadernos de Lingua, nº 3, p. 111-133, 1991.

LORENZO MARTÍNEZ, Ramón; SÁEZ ANDRÉS, Antonio (Dirs.). Bicentenario de Domingo Fontán Rodríguez (1788-1988). Cartografía de Galicia 1522-1900. Madrid: Instituto Geodésico Nacional & Ministerio de Obras Públicas e Urbanismo, 1988.

MARIÑO PAZ, Ramón. Fonética e fonoloxía históricas da lingua galega. Vigo: Xerais, 2017.

MONTEAGUDO, Luís. La fiesta de los Caneiros, ¿guarda alguna relación con las ‘Vinalia rustica’ que celebraban los romanos. Anuario Brigantino, nº 3, p. 26-45, 1951.

NAVAZA, Gonzalo. Dialectoloxía e toponimia. In: ÁLVAREZ, Rosario et alii (Eds.). Dialectoloxía e léxico. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega & Consello da Cultura Galega, 2002, p. 136-146.

______. Fitotoponimia galega. A Coruña: Fundación Barrié de la Maza, 2006.

NAYA PÉREZ, Juan. Calles y plazas coruñesas. I. A Coruña: Grafinsa, 1970.

______. Calles y plazas coruñesas. II. A Coruña: Grafinsa, 1975.

PAULA MELLADO, Francisco de. Recuerdos de un viaje por Galicia en 1850. A Coruña: Librería Arenas, 1987.

PÉREZ CAPELO, Carolina. O cambio lingüístico nos nomes de lugar. Notas a partir da toponimia galega. In: REGUEIRA, Xosé Luís; FERNÁNDEZ REI, Elisa (Eds.). Estudos sobre o cambio lingüístico no galego actual. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 2017, p. 271-295.

PORTO DAPENA, José Álvaro. El gallego hablado en la comarca ferrolana. Anexo 9 de Verba. Santiago de Compostela: Universidade, 1977.

RODRÍGUEZ GONZÁLEZ, Ángel; VARELA JÁCOME, Benito (Eds.). Cardenal Jerónimo del Hoyo, Memorias del arzobispado de Santiago. Transcripción del manuscrito original de 1607 que se guarda en el Archivo la mitra compostelana. Santiago de Compostela: Porto y Cía, 1949.

EE = EQUIPO DE ESTUDIOS URBANOS DO PSG. As rúas da Cruña. Por un nomenclátor urbano galego racional e democrático. A Coruña: La Voz de Galicia, 1978.

SÁNCHEZ REI, Xosé Manuel. Lingua galega e variación dialectal. Santiago de Compostela: Laiovento, 2011.

______. Os nomes de lugar e a dialectoloxía. Algunhas consideracións sobre as variantes locais do galego e a súa atestación nos topónimos. Verba, nº 40, p. 389-414, 2013a.

______. A fala das persoas de idade e a súa importancia para o estudo da variación lingüística. In: MERLAN, Aurélia; SCHMIDT-RADEFELT, Jürgen (Eds.). Portugiesichs als Diasystem / O Português como Diassistema. Rostocker Romanistische Arbeiten, nº 17. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2013b, p. 143-162.

______. A información dialectal nos cancioneiros galegos oitocentistas: a importancia de Pérez Ballesteros e de Saco Arce. In: RODRÍGUEZ GUERRA, Alexandre (Ed.). Lingüística histórica e dialectoloxía. Coordenadas do cambio lingüístico. Vigo: Universidade, 2016, p. 239-272.

VELO PENSADO, Ismael. Clasificación e inventario. A Coruña: Archivo de la Colegiata, 2009.

VEDÍA GOOSSENS, Enrique de. Historia y descripción de la ciudad de la Coruña. Coruña: Imprenta y librería de D. Domingo Puga, 1845.

VILLARROEL, José de. Diccionario nomenclator de las ciudades, villas, aldeas, caserias, cotos, ventas, castillos, y prioratos de todo el Reyno de Galicia. Con expresión de las provincias á que pertenecen, y caxas de correo por donde se dirige la correspondencia; á que se agrega una descripcion geografica-historica del mismo reyno en general, y de todas sus ciudades, y pueblos principales en particular. Santiago de Compostela: Juan Francisco Montero, 1810.

VVAA. A Coruña 1208-2008. A construción dunha cidade / La construcción de una ciudad. A Coruña / Madrid: Concello da Coruña & Ministerio de Cultura e Sociedad Estatal de Conmemoraciones Culturales, 2008.

Downloads

Publicado

30-12-2018

Edição

v. 4 n. 2 (2018): Interseções entre a historicidade da língua e a historicidade do texto sob a ótica das Tradições Discursivas

Seção

Artigos - Varia

Licença

Os autores que publicam nesta revista concordam com o seguinte:

a. Os autores detêm os direitos autorais dos artigos publicados; os autores são os únicos responsáveis pelo conteúdo dos trabalhos publicados; o trabalho publicado está licenciado sob uma Licença Creative Commons Atribuição-NãoComercial 4.0 Internacional, que permite o compartilhamento da publicação desde que haja o reconhecimento de autoria e da publicação pela Revista LaborHistórico.

b. Em caso de uma segunda publicação, é obrigatório reconhecer a primeira publicação da Revista LaborHistórico.

c. Os autores podem publicar e distribuir seus trabalhos (por exemplo, em repositórios institucionais, sites e perfis pessoais) a qualquer momento, após o processo editorial da Revista LaborHistórico.