Algúns exemplos de variación léxica espazo-temporal no galego moderno fornecidos pola xeografía lingüística

Autores

DOI:

https://doi.org/10.24206/lh.v5iEspecial2.27138

Palavras-chave:

Variación diatópica. Variación diacrónica. Cambio lingüístico. Dialectoloxía. Xeografía lingüística.

Resumo

O emprego de datos lingüísticos xeorreferenciados tomados no mesmo territorio en diferentes períodos temporais permite facer unha análise secuencial e mostrar a evolución de determinados fenómenos no espazo e no tempo. Neste traballo empregaremos materiais recollidos no territorio administrativo de Galicia para tres proxectos diferentes: o Atlas Lingüístico de la Península Ibérica (ALPI, 1934-1935), o Atlas Lingüístico Galego (ALGa, 1974-1977) e a chamada Nova Enquisa (NEnq, 2008), desenvolvida especificamente para obter información máis recente que se puidese comparar cos dous proxectos anteriores. Estudaremos tres modelos de evolución da distribución espacial de variables léxicas: i) mantemento da distribución dunha variante, ii) extensión dunha variante galega e iii) extensión dunha variante non galega. Falaremos, ademais, de variación cuantitativa en relación co número de variantes recollidas en cada proxecto para unha determinada variable.

Biografia do Autor

David Rodríguez Lorenzo, Instituto da Lingua Galega - Universidade de Santiago de Compostela

É licenciado en Filoloxía Galega e en Filoloxía Románica pola Universidade de Santiago de Compostela, institución na que cursou tamén o seu mestrado en Lingüística. Vinculado ao Instituto da Lingua Galega desde 2005, traballou en diferentes proxectos relacionados coa variación e o cambio lingüísticos no galego moderno. Desde 2016 colabora tamén co proxecto FRONTESPO da Universidade de Alcalá de Henares.

Referências

ALGa = Instituto da Lingua Galega (1990-): Atlas lingüístico Galego. A Coruña: Fundación Barrié de la Maza [Vol. I, Morfoloxía Verbal, 1990; Vol. II, Morfoloxía Non-Verbal 1995; Vol. III, Fonética 1999; Vol. IV, Léxico 2003; Vol. V, Léxico 2005; Vol. VI, Léxico 2016].

CHAMBERS, J. K.; TRUDGILL, Peter. Dialectology. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.

FERNÁNDEZ REI, Francisco. Dialectoloxía da lingua galega. Vigo: Edicións Xerais de Galicia, 1990.

GONZÁLEZ GONZÁLEZ, Manuel. O Atlas Lngüístico Galego, un paso adiante nos estudios de lingüística galega, Grial, 81, p. 267-286, 1983.

KEHREIN, Roland. Linguistic Atlases: Empirical Evidence for Dialect Change in the History of Languages. In: HERNÁNDEZ CAMPOY, Juan Manuel; CONDE SILVESTRE, Juan Camilo (Eds.). The Handbook of Historical Sociolinguistics. Oxford: Blackwell Publishing, 2012, p. 480-500.

MEURMAN-SOLIN, Anneli. Historical Dialectology: Space as a Variable in the Reconstruction of Regional Dialects. In: HERNÁNDEZ CAMPOY, Juan Manuel; CONDE SILVESTRE, Juan Camilo (Eds.). The Handbook of Historical Sociolinguistics. Oxford: Blackwell Publishing, 2012, p. 465-479.

NAVARRO TOMÁS, Tomás. Atlas Linguístico de la Península Ibérica. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 1962.

NAVARRO TOMÁS, Tomás. Capítulos de geografía lingüística de la Península Ibérica. Bogotá: Instituto Caro y Cuervo, 1975.

RODRÍGUEZ LORENZO, David. The diatopic development of aspects of twentieth-century Galician. A contrastive analysis of linguistic geography data. Dialectologia, III, p. 145-156, 2012.

SOUSA FERNÁNDEZ, Xulio. Notas sobre o Atlas lingüístico de la Península Ibérica en Galicia. In BREA LÓPEZ, Mercedes; FERNÁNDEZ REI; Francisco; REGUEIRA, Xosé Luís (Eds.). Cada palabra pesaba, cada palabra medía: homenaxe a Antón Santamarina. Universidade de Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 2008, p. 299-308.

SOUSA FERNÁNDEZ, Xulio. Xeolingüística e cambio lingüístico: gheada e seseo no ALPI e no ALGa. In: ILIESCU, M.; SILLER-RUNGGALDIER, H.; DANLER, P. (Eds.). Actes du XXVè Congrès International de Linguistique et Philologie Romanes. Vol. VI. Tübingen: Niemeyer, 2010, p. 257-267.

SOUSA, Xulio. Dialect change and variation: the Atlas Lingüístico de la Península Ibérica, Dialectología, III, p. 189-207, 2012.

SOUSA, Xulio; RODRÍGUEZ, David. Do espazo ó tempo: o cambio lingüístico en galego a partir da xeolingüística. In: REGUEIRA, Xosé Luís; FERNÁNDEZ REI, Elisa (Eds.). Estudos sobre o cambio lingüístico no galego actual. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 2017, p. 241-269.

Downloads

Publicado

19-11-2019

Edição

v. 5 (2019): Número Especial 2 - Cabalgando nas ondas do Atlántico. Estudos sobre léxico galego e portugués

Seção

Artigos - Dossiê Temático

Licença

Os autores que publicam nesta revista concordam com o seguinte:

a. Os autores detêm os direitos autorais dos artigos publicados; os autores são os únicos responsáveis pelo conteúdo dos trabalhos publicados; o trabalho publicado está licenciado sob uma Licença Creative Commons Atribuição-NãoComercial 4.0 Internacional, que permite o compartilhamento da publicação desde que haja o reconhecimento de autoria e da publicação pela Revista LaborHistórico.

b. Em caso de uma segunda publicação, é obrigatório reconhecer a primeira publicação da Revista LaborHistórico.

c. Os autores podem publicar e distribuir seus trabalhos (por exemplo, em repositórios institucionais, sites e perfis pessoais) a qualquer momento, após o processo editorial da Revista LaborHistórico.