O presumíbel galego extenso de Gregorio de Lobariñas Feijjó

Autores

DOI:

https://doi.org/10.24206/lh.v11i2.66225

Palavras-chave:

Galego extenso, Portugués, Século XVII

Resumo

Gregorio de Lobariñas Feijó (ca. 1577 – ca. 1637) foi un clérigo que escribiu en galego unha Historia de Galicia que recibiu a preceptiva licenza de publicación en 1626 mais nunca chegou á imprenta e acabou perdéndose. Recentemente foi tamén identificado como o autor da copia manipulada e lingüisticamente modernizada da Crónica de Santa María de Iria (séc. XV) que está depositada na Biblioteca Apostólica Vaticana (Barb. Lat. 3578). Neste artigo mostro que existen indicios consistentes que permiten afirmar que o reino de Galicia cuxa historia relataba Lobariñas na primeira destas dúas obras era o reino altomedieval anterior á independencia portuguesa (1139), que abranguía o norte de Portugal. Mostro tamén que se pode presumir que Lobariñas pensaba que en todo este territorio ibérico noroccidental se falaba unha mesma lingua, un galego extenso.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Biografia do Autor

Ramón Mariño Paz, Universidade de Santiago de Compostela

Catedrático da Área de Filoloxías Galega e Portuguesa da Universidade de Santiago de Compostela e investigador adscrito do Instituto da Lingua Galega. Entre 2011 e 2020 codirixiu Verba (Anuario Galego de Filoloxía). Traballa sobre todo en historia social, fonética, fonoloxía e morfoloxía históricas da lingua galega, así como en edición de textos posmedievais. É autor, entre outras, das seguintes obras: Historia da lingua galega (1998), Eladio Rodríguez a e cultura galega (2001), O idioma galego no limiar da súa renacenza (2003), Historia de la lengua gallega (2008) e Fonética e fonoloxía históricas da lingua galega (2017). Tamén é coautor de Papés d’emprenta condenada (III). Novos textos, reflexións finais (2024), obra escrita en unión con Damián Suárez Vázquez, e de De Rui Vasques a Gregório de Lobariñas Feijó (2024), en colaboración con José António Souto Cabo.  Editou ou coeditou os seguintes volumes: Papés d’emprenta condenada. A escrita galega entre 1797 e 1846 (I) (2008), Papés d’emprenta condenada (II). Lingua galega e comunicación nos inicios da Idade Contemporánea (2012), Lingüística histórica e edición de textos galegos medievais (2015) e A lingua galega no solpor medieval (2016).

Referências

ÁLVAREZ, Rosario; RODRÍGUEZ MONTEDERRAMO, Xosé Luís. O Diálogo de Alberte e Bieito. Dramaturxia, elites letradas e escrita en galego a fins do século XVI. Boletín da Real Academia Galega, 363, p. 241-305, 2002. Dispoñíbel en: https://publicacionsperiodicas.academia.gal/index.php/BRAG/article/view/231. Acceso en: 19 nov 2024.

ÁLVAREZ, Rosario; RODRÍGUEZ MONTEDERRAMO, Xosé Luís. Escrita epistolar en galego: a correspondencia de Don Diego Sarmiento de Acuña, I Conde de Gondomar (1567-1626). Boletín da Real Academia Galega, 365, p. 253-291, 2004 (I). Dispoñíbel en: https://publicacionsperiodicas.academia.gal/index.php/BRAG/article/view/259/259. Acceso en: 19 nov 2024; Boletín da Real Academia Galega, 366, p. 225-303, 2005 (II). Dispoñibel en: https://publicacionsperiodicas.academia.gal/index.php/BRAG/article/view/270. Acceso en: 19 nov 2024.

ÁLVAREZ, Rosario; XOVE, Xosé. Lingua e variación dialectal na Crónica Xeral Galega. In: KREMER, Dieter (Ed.). Homenaxe a Ramón Lorenzo. Vigo: Galaxia, 1998. vol. 1, p. 29-58.

BARROS, João de. Colecção de manuscritos inéditos agóra dados à estampa. V. Geographia d’Entre Douro e Minho e Tras os Montes. Porto: Tipografia Progresso de Domingos Augusto da Silva, 1919 [1548].

BOUZA, Fernando. Dar Galicia y el gallego a la imprenta. As Galegadas y A História de Galicia de Lobariñas Feijoo, la Verdadera descripción de Ojea y algunas iniciativas historiográficas de la primera mitad del siglo XVII. Obradoiro de Historia Moderna, 18, p. 9-44, 2009. Dispoñíbel en: https://revistas.usc.gal/index.php/ohm/article/view/454. Acceso en: 19 nov 2024.

CANDELAS COLODRÓN, Manuel Ángel. (2007). Los escritos del Arzobispo de Santiago, de Fray Pedro de la Madre de Dios y el papel titulado Justa cosa, justa cosa ha sido elegir por patrona de España y admitir por tal a Santa Teresa, en el Memorial por el Patronato de Santiago de Quevedo. Boletín de la Biblioteca de Menendez Pelayo, 83, p. 111-128, 2007. Dispoñíbel en : https://publicaciones.sociedadmenendezpelayo.es/BBMP/article/view/378. Acceso en: 19 nov 2024.

CARO BAROJA, Julio. Las falsificaciones de la Historia (en relación con la de España). Barcelona: Seix Barral, 1992.

FITA, Fidel; FERNÁNDEZ GUERRA, Aureliano. Recuerdos de un viaje á Santiago de Galicia. Madrid: Lezcano y Compañía, 1880.

INSTITUTO DA LINGUA GALEGA. Atlas lingüístico galego. Vol. 1: Morfoloxía verbal. 2 vols. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza, 1990.

INSTITUTO DA LINGUA GALEGA. Atlas lingüístico galego. Vol. 2: Morfoloxía non verbal. 2 vols. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza, 1995.

INSTITUTO DA LINGUA GALEGA. Atlas lingüístico galego. Vol. 3: Fonética. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza, 1999.

LÓPEZ CARREIRA, Anselmo. Historia de Galicia. 3ª ed. Vigo: Edicións Xerais de Galicia, 2016.

LORENZO, Ramón. Unhas notas sobre o Entremés famoso sobre da pesca do río Miño. In: PÉREZ VAQUERO, Carme (coord.). Miño, o río das letras. [Vigo]: Asociación de Amigos do Couto Mixto - GaleguizarGalicia, 2019. p. 16-31. Dispoñíbel en: https://galeguizargalicia.gal/publicacions/mino-o-rio-das-letras/. Acceso en: 19 nov 2024.

MARIÑO PAZ, Ramón. Edición do Entremés famoso sobre a pesca do río Miño (1671). Ensaio. Revista de teatro de Galicia e do Norte de Portugal, 1, s.p, 1997.

MARIÑO PAZ, Ramón; SOUTO CABO, José António. De Rui Vasques a Gregorio de Lobariñas Feijó. Venturas e desventuras do Libro dos bispos de Yrea e Santiago. Madrid: Sílex, 2024.

NOVAIS, Manuel Pereira de. Colecção de manuscritos inéditos agóra dados à estampa. IV. Anacrísis Historial (II parte). Episcopológio. Porto: Tipografia Progresso de Domingos Augusto da Silva, 1916.

PAZ Y MELIÁ, Antonio. Obras de Juan Rodríguez de la Cámara (ó del Padrón). Madrid: Miguel Ginesta - Sociedad de Bibliófilos Españoles, 1884.

RAMOS RODRÍGUEZ, Perfecto. Os Lobariñas Feixoo. Luz e memoria nos Séculos Escuros. Allariz: Aira, 2023.

SÁNCHEZ TARRÍO, Ana María. Memoria e intencionalidade na transmissão humanística de material epigráfico. A propósito de uma inscrição da Gallaecia na Geographia do Dr. João de Barros (CIL II, 2422). Sylloge epigraphica Barcinonensis, VIII, p. 153-178, 2010. Dispoñíbel en: https://www.raco.cat/index.php/SEBarc/article/view/254766. Acceso en: 19 nov 2024.

SOUTO CABO, José António (Ed.). A história de Don Servando. Estudo e edizón de José António Souto Cabo. Santiago de Compostela: Cabido da S.A.M.I. Catedral - Seminario de Estudos Galegos - Ediciós do Castro, 2007.

SOUTO CABO, José António. Aparescerá porla presente escriptura atá o tempo en que somos. Ainda sobre a Crónica de Santa María de Íria. In: PICHEL, Ricardo (Ed.). “Tenh’eu que mi fez el i mui gran ben”. Estudos sobre cultura escrita medieval dedicados a Harvey L. Sharrer. Madrid: Sílex, 2023. p. 591-644.

VASCONCELLOS, José Leite de. Opúsculos. Vol. II. Dialectologia. Coimbra: Imprensa da Universidade, 1928.

VASCONCELLOS, José Leite de. Opúsculos. Vol. VI. Dialectologia (Parte II). Organizado por Maria Adelaide Valle Cintra. Lisboa: Imprensa Nacional-Casa da Moeda, 1985.

Downloads

Publicado

03-09-2025

Edição

v. 11 n. 2 (2025): 10 anos da Revista LaborHistórico

Seção

Artigos

Licença

Copyright (c) 2025 Ramón Mariño Paz

Creative Commons License

Este trabalho está licenciado sob uma licença Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

Os autores que publicam nesta revista concordam com o seguinte:

a. Os autores detêm os direitos autorais dos artigos publicados; os autores são os únicos responsáveis pelo conteúdo dos trabalhos publicados; o trabalho publicado está licenciado sob uma Licença Creative Commons Atribuição-NãoComercial 4.0 Internacional, que permite o compartilhamento da publicação desde que haja o reconhecimento de autoria e da publicação pela Revista LaborHistórico.

b. Em caso de uma segunda publicação, é obrigatório reconhecer a primeira publicação da Revista LaborHistórico.

c. Os autores podem publicar e distribuir seus trabalhos (por exemplo, em repositórios institucionais, sites e perfis pessoais) a qualquer momento, após o processo editorial da Revista LaborHistórico.